ارزیابی نقش کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری بر صادرات محصولات کشاورزی ایران

امروزه، نهادها و کیفیت نهادی کشورها به یکی از مهم‌ترین مباحث در ادبیات تجارت بین‌الملل تبدیل شده است که براساس یافته‌های تجربی پژوهش‌های مختلف، یکی از موانع تجاری اصلی کشورها به­شمار رفته و موجب تغییر در الگوی تجاری کشورها می‌شود. از این‌رو، هدف مقاله پیش ‌رو، ارزیابی اثر کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری عمده آن بر صادرات بخش کشاورزی ایران است. برای دستیابی به این هدف، داده‌های صادرات کشاورزی ایران به 45 شریک تجاری عمده در دوره زمانی 2002-2014 با استفاده از الگوی جاذبه مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج، متغیرهای درآمد شرکای تجاری، موافقت‌نامه‌های تجاری و مرز مشترک اثری مثبت و معنی‌دار و متغیرهای فاصله و شباهت اقتصادی اثری منفی و معنی‌دار بر صادرات کشاورزی ایران داشته است. همچنین، کیفیت نهادی ایران و شرکای تجاری ایران به­ترتیب اثر منفی و مثبت بر صادرات کشاورزی ایران داشته است. به­عبارت دیگر، کیفیت نهادی پایین ایران یکی از موانع صادرات بخش کشاورزی ایران به شمار می‌رود. بنابراین، از آنجا که بهبود کیفیت نهادهای داخلی با کاهش ریسک و هزینه مبادله می‌تواند نقشی تعیین‌کننده در افزایش صادرات محصولات کشاورزی داشته باشد، پیشنهاد می‌شود، به­منظور بهره‌مندی بیشتر از فضای تجارت جهانی، سرمایه‌گذاری بیشتری در بهبود زیرساخت‌های نهادهای داخلی انجام پذیرد.